10. SINIF TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI DERSİ 1. DÖNEM 3. YAZILI SINAV ÇALIŞMA SORULARI
1. Divan Edebiyatı nazım şekilleri tablosunu doğru şekilde doldurunuz.
(Rubai, Gazel ,Tuyuğ, Kaside, Murabba, Mesnevi, Şarkı)
Beyitlerle Kurulanlar Dörtlükten Oluşanlar
2. “Şükreyle” ve “hisset” kelimelerinin bitişik yazılmalarının nedenini belirtiniz.
3. Tezat sanatına örnek olacak bir mısra yazınız.
4. Aşağıda verilen boşlukları uygun kavramlarla doldurunuz.
* ilahi* hikmet* ayin* nefes* sufi
a. Yesevilerde ilahi yerine ………………..kullanılmaktadır.
b. Tasavvufla uğraşan kişiye ………………..denir.
c. Allah’ı övmek ve Allah’a yalvarmak amacıyla yazılmış dörtlüklere ……………..denir.
d. ……………… Bektaşilerde ilahi anlamında kullanılmaktadır.
e. Mevleviler ilahi anlamına gelen …………….kavramını kullanmışlardır.
5. Şiir; sanat yapmak için mi yoksa topluma seslenmek, toplumu etkilemek için mi yazılmalı? Düşüncelerinizi nedenleriyle paylaşınız.
6. Aşağıdaki mısralarda kesme işaretinin kullanım amacını açıklayınız.
Karac’oğlan der ki n’olup n’olayım
Akan sularınan ben de geleyim
7. Kaside türünün üç özelliğini yazınız.
…
…
…
Bâkî çemende hayli perîşân imiş varak
Benzer ki bir şikâyeti var rûzgârdan
8. Bu dizelerdeki söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Cinas B) Teşhis C) TelmihD) Mecaz-ı mürsel E) Tezat
9. Aşağıdakilerin hangisinde belirtisiz isim tamlaması vardır?
A) İnce bir zevkin ürününü kaba bir zeka algılayamaz.
B) Bu toplantıda balıkçılığımızın sorunları tartışılacak.
C) Maddenin işlevini felsefe açıklamaya çalışırsa, mucit intihara kalkışır.
D) Okuma alışkanlığı olmayan bir insandan başarı beklenmemeli.
E) İlk defa hayal kuruyorum ve bu hayalin parçasıyım
10. Bir halk ozanı şiir yazarken nelere dikkat eder?
*……….
*……….
*……….
11. Aşağıdaki cümlelerdeki bilgi doğruysa “D”, yanlışsa “Y” yazınız.
() Türk edebiyatının dönemlere ayrılmasında kültürel değişim, dinî değişim, coğrafi değişim ile lehçe ve şive ayrılıkları etkili olmuştur.
() Hz. Muhammed i övmek için yazılan şiirlere naat denir.
() Sözlü edebiyat ürünleri ortaya çıktıkları dönemde yazıya geçirilmiştir.
() Tasavvufta önemli olan Allah aşkıdır. Buna da beşerî aşk denir.
() Kasideler din ve devlet büyüklerini övmek için yazılan şiirlerdir.
12.Aşağıdaki boşlukları uygun kavramlarla doldurunuz.
Divan şiirinde ………………………………….……………….konularında yazılan lirik şiirlere gazel denir.
Gazelin en güzel beytine …………………….………………denir.
Divan edebiyatında bestelenmek için yazılan şiirlere ……..………denir.
Şairin kendi sanatını övdüğü bölüme ……….….………., dua ettiği bölüme ………………..…. denir.
13. Aşağıdaki örneklerde kullanılan düzeltme işaretinin görevini yazınız.
Edebî sanatlar :
Kâğıt :
Âşık :
Olgun bir insanı dost edinmek isterseniz ( ) eleştirin ( )
basit bir adamı dost edinmek isterseniz ( ) methedin.
14. Yukarıdaki dizelerde parantezle gösterilen yerleri uygun noktalama işaretleriyle doldurunuz.
15.Aşağıdaki cümlede geçen isim tamlamalarını çizip tamlamanın çeşidini yazınız.
Yorgun köylü elleri, ıssız ovaların hüznünü anlatıyordu.
Beni candan usandırdı cefâdan yâr usanmaz mı
Felekler yandı âhımdam murâdım şem’i yanmaz mı
16. Yukarıdaki şiirde kullanılan nazım birimi, ölçü, uyak örgüsü ve konu hakkında bilgi veriniz.
Nazım birimi:
Ölçü:
Uyak örgüsü:
Konu:
17. Aşağıda verilen metin parçalarının hangi nazımbiçimine ait olabileceğini şemalara yazınız.
Beni candan usandırdı cefâdan yâr usanmaz mı
Felekler yandı âhımdam murâdım şem’i yanmaz mı
Kamu bîmârına cânân devâ-yı derd ider ihsân
Niçin kılmaz bana dermân beni bîmâr sanmaz mı
Fuzulî
…………..
Sevdiğim cânım yolunda hâke yeksân olduğum
Îyddir çık nâz ile seyrâna kurbân olduğum
Ey benim aşkında bülbül gibi nâlân olduğum
Îyddir çık nâz ile seyrâna kurbân olduğum
Nedim
…………..
Sular hep aktı geçti, kurudu vakti geçti
Nice han, nice sultan, tahtı bıraktı geçti
Dünya bir penceredir, her gelen baktı geçti
Yunus Emre
…………..
18. Gazel ve mesnevi ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Gazelde aşk ve güzellik konusu; mesnevide ise öğretici, dinî, ahlâki konular işlenir.
B) Gazellerin kafiye örgüsü aa / ba / ca… şeklindedir, mesnevide her beyit kendi arasında kafiyelidir.
C) Gazel aruzun uzun kalıplarıyla, mesnevi ise kısa kalıplarıyla yazılır.
D) Gazelde beyitler arasında konu birliği olmayabilir; mesnevide vardır.
E) Gazelde beyit sayısı sınırlı değildir, mesnevide ise beyit sayısı sınırlıdır.
19.İçinde güvercin, nergis kelimelerinin ve kendi isminizin geçtiği bir mani veya koşmaya uygun bir dörtlükyazınız.(10 P)
20. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde hem belirtili hem de belirtisiz ad tamlaması vardır?
A) Kötülüklerin ilki ve en büyüğü haksızlıkların cezasız kalmasıdır.
B) Mutluluk varılacak bir istasyon değil, bir yolculuk şeklidir.
C) Üzülmek yarının sıkıntısından bir şey eksiltmez, sadece bugünün gücünü tüketir.
D) Çok yaprak, az meyve doğa yasasıdır; çok söz, az iş ise insanın hatasıdır.
E) Eğer bir yerde küçük insanların büyük gölgeleri oluşuyorsa, o yerde güneş batıyor demektir.
21. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde ad tamlaması yoktur?
A) Hayal gücü bilgiden daha önemlidir.
B) Güzel bir görünüş sessiz bir tavsiye mektubudur.
C) Güzel olan durduğu yeri de güzelleştirir.
D) Hayallerin yerini pişmanlıklar almadıkça, insan ihtiyar değildir.
E) En zor yaşlar on ile yetmiş arasındadır.
22. Aşağıdakilerden hangisinde ötekilerden farklı bir ad tamlaması vardır?
A) Güneşi kaybettim diye gözlerini kapama; yıldızların ışığını da göremezsin.
B) Güç, taşıyamayanların üzerinde durmaz akar.
C) Eğer fırtına sırasında gemiyi terk etme fırsatı olsaydı, hiç kimse okyanusu geçemezdi.
D) Dünyanın en büyük adamları okullarında en büyük öğrenciler değillerdi.
E) Büyük insanların idealleri, sıradan insanların hevesleri vardır.
23. Aşağıdaki cümlelerde geçen ünlemlerden hangisi seslenme (hitap) bildirmez?
A) Ey benim gözü yaşlı anam!
B) Hey arkadaş! Hesabı ödemeden gidemezsin.
C) A benim güzel kardeşim, niçin haber vermedin!
D) Haydi sen de bizimle gel!
E) Hey gidi günler hey! Kıymetini bilemedik.
Hayatta güç olan üç şey vardır ( ) Bir sırrı saklamak ( ) bir yarayı unutmak ( ) boş zamanı kullanmak ( )
24. Yukarıda parantezlerle belirtilen yerlere aşağıdakilerden hangisinde verilen noktalama işaretleri getirilmelidir?
A) (:) (,) (,) (.) B) (:) (;) (,) (…) C) (;) (,) (,) (.)
D) (.) (,) (,) (.) E) (.) (;) (;) (…)
25. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde koyu yazılı kelime grubu bir isim tamlamasıdır?
A) Kağnıdaki kadına bu müjdeyi vermek aklından geçtiyse de hemen bundan caydı.
B) Sona yaklaşmakta olanların sabırsızlığı Çakır’ın yüreğini sarmaya başlamıştı.
C) Çevik bir hareketle atından atladı.
D) At kendi kendine ve uysal adımlarla sahibini takip ediyordu.
E) En yakın evden bile elli adım uzaktaydı.
26. Gazel ve mesnevi ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Gazelde aşk ve güzellik konusu; mesnevide ise öğretici, dinî, ahlâki konular işlenir.
B) Gazellerin kafiye örgüsü aa / ba / ca… şeklindedir, mesnevide her beyit kendi arasında kafiyelidir.
C) Gazel aruzun uzun kalıplarıyla, mesnevi ise kısa kalıplarıyla yazılır.
D) Gazelde beyitler arasında konu birliği olmayabilir; mesnevide vardır.
E) Gazelde beyit sayısı sınırlı değildir, mesnevide ise beyit sayısı sınırlıdır.
27. Türk dilinin ilk sözlüğü ve ilk dilbilgisi kitabı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Kutadgu Bilig B) Mesnevi C) Divan
D) Divanü Lügati’t-Türk E) Atabetül Hakayık
Kuş kafese girmiyor,
Buna aklım ermiyor,
Hiç boşuna ah çekme,
Annem beni vermiyor.
28. Bu dörtlük için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Mani olduğu
B) Yedili hece ölçüsüyle söylendiği
C) Tam kafiye kullanıldığı
D) Dilinin özentisiz, süssüz olduğu
E) Mani tipi kafiye düzenine sahip olduğu
29. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı yapılmıştır?
A) Ligdeki 38’nci golünü de bu maçta attı.
B) Babam 40. yaş gününü de iki gün önce kutladı.
C) Ölümünün 27’nci yılında saygıyla anıldı.
D) 53’üncü İzmir Fuarı 22 Ağustos 2001 tarihinde başlıyor.
E) 5’inci şiir kitabını da önümüzdeki hafta piyasaya çıkarıyor.
30. Allah ve din sevgisi işlenir. Duygusallık ön plandadır. Bu şiir türünü Yunus Emre geliştirmiştir. Yunus Emre’nin yazdığı bu tür şiirler günümüzde de söylenmektedir.
Yukarıda bahsedilen nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir?
A) Kaside B) İlahi C) Semai D) Şathiye E) Nutuk
31. Aşağıdakilerden hangisi halk hikâyesi geleneğinin bir özelliği değildir?
A) Sözlü olarak kuşaktan kuşağa aktarılır.
B) Manzum ve mensur bölümlerden oluşur.
C) Hepsi Cumhuriyet Dönemi ürünleridir.
D) Hikâyelerdeki zaman belirsizdir.
E) Dil son derece sadedir.
32. Aşağıdakilerden hangisi ‘Anonim Halk Edebiyatı’ ürünlerinden biri değildir?
A) Mani B) Türkü C) Ninni D) Koşma E) Bilmece
Sözün bilmez bazı nadan elinden
Erkân ağlar usul ağlar yol ağlar
Bülbülün feryadı gonca gülünden
Gülşen ağlar bülbül ağlar gül ağlar
33. Bu parçada aşağıdaki söz sanatlarından hangisi vardır?
A) Teşbih – tezat B) Teşhis – tenasüp C) Hüsnütalil – mübalağa
D) Tecahülüarif – telmih E) Tekrir – mecazımürsel
Sefil sümbül boyun eğmiş bakıyor
Sarı çiçek amber olmuş kokuyor
Senin ruyin kadin beni yakıyor
Al giyinip feslendin mi yaylalar
34. Bu parçanın teması aşağıdakilerden hangisidir?
A) Doğanın güzelliği B) Yalnızlık korkusu C) Esaretin zorluğu
D) Memleket özlemi E) Sevgilinin vefasızlığı
İki elim gitmez oldu yüzümden
Ah ettikçe yaşlar gelir gözümden
Kusurumu gördüm kendi özümden
Bir dost bulamadım gün akşam oldu
35. Bu parça ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Anlaşılır bir dil kullanılmıştır.
B) Hece ölçüsüyle söylenmiştir.
C) Redif ve kafiye birlikte kullanılmıştır.
D) Kafiye düzeni çapraz kafiye şeklindedir.
E) Halk şiiri geleneğinin etkisi görülmektedir.
Aldım aşkın tüfeğin
Vurdum bir kaç karaca
Dünyada bir yâr sevdim
Kaşı gözü karaca
36. Yukarıdaki maninin çeşidi hangisidir?
A) Düz mani B) Cinaslı mani C) Kesikli mani D) Yedekli mani E) Artık mani
37. Divan Edebiyatı’nda bestelenmek için yazılan şiir türü hangisidir?
A) Türkü B) Mani C) Koşma D) Gazel E) Şarkı
38. Aşağıdaki yargılardan bazıları doğru, bazıları yanlıştır. Doğru olan yargıların karşısına “D”, yanlış olanların karşısına “Y” yazınız.
Hoca Ahmet Yesevi’nin yazdığı şiirlere “hikmet” adı verilmiştir. …
İslami Dönem’in ilk eseri Kutadgu Bilig’dir. …
Dîvânu Lugati’t-Türk aruz vezniyle yazılmıştır. …
Divan-ı Hikmet, dinî-tasavvufi halk şiirinin başlangıcı sayılır. …
Atabetü’l Hakayık siyasetname özelliği gösterir. …
39. Edebî metinlerin yapı ve temalarındaki değişiklikler, bu yapı ve temaların tümüyle ortadan kalkması biçiminde değil, çoğunlukla zaman içinde gelişmesi biçiminde olmuştur. Nitekim Destan Dönemi şiir yapılarından biri olan —-, İslam Uygarlığı Çevresinde Gelişen Türk Edebiyatı Dönemi’nin halk edebiyatı şiir geleneğinde —- biçiminde yaşarlığını sürdürmüştür.
Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerin hangisinde verilenler sırasıyla getirilmelidir?
A) destan – mesnevi
B) koşma – gazel
C) sav – ağıt
D) sagu – mersiye
E) koşuk – koşma
Kalbim yine üzgün seni andım da derinden,
Geçtim yine dün eski hazan bahçelerinden!
Üzgün ve kırılmış gibi en ince yerinden,
Geçtim yine dün eski hazan bahçelerinden!
40. Bu dizeler biçim ve içerik özelliklerine göre aşağıdaki nazım biçimlerinin hangisinden alınmış olabilir?
A) Şarkı B) Kaside C) Gazel D) İlahi E) Mani
9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı 1. Dönem 1. Sınav Soruları
9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı 1. Dönem 2. Sınav Soruları
9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı 1. Dönem 3. Sınav Soruları Test
10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı 1. Dönem 1. Sınav Soruları
10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı 1. Dönem 2. Sınav Soruları
10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı 1. Dönem 3. Sınav Soruları
10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı 2. Dönem 1. Sınav Soruları