TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10. SINIF SORUMLULUK SINAVI 

TACEDDİN VELİ KIZ ANADOLU İMAM HATİP  LİSESİ

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10. SINIF SORUMLULUK SINAVI
ÇALIŞMA SORULARI

Alın töpü yaşardı                                 Yamaçlar ve tepeler yeşerdi
Unıt otın yaşurdı                                  Kuru otları gizleyip
Kölnin suvın küşerdi                            Göllerin suyunu taşıdılar
Sığır buka möngreşür                          Sığırlar ve boğalar sevinçlerinden böğrüşüyor

Kulan tükel kamıttı                             Bahar yaban atlarını iyice coşturdu
Akar sukak yumuttı                             Dağ keçilerini ve geyiklerini bir araya getirdi
Yaylag tapa emitti                                Bunlar otlamak için yaylalara yöneldiler
Tizig turup sekrişür                             Sıra sıra dizilip hoplayıp zıplıyorlar

Yukarıdaki şiirle ilgili aşağıdaki soruları cevaplayınız.
Nazım birimi:
Nazım biçimi:
Ölçüsü:
Hangi döneme ait bir ürün :
Dil özellikleri:

     2. Belirsizlik zamirine örnek veriniz. …………………….

    Kişi zamirine örnek veriniz. ……………………….

     Sayı sıfatına örnek veriniz. …………………..……

    İşaret sıfatına örnek veriniz. …………………..…….

3. Aşağıda boş bırakılan yerleri uygun sözcüklerle tamamlayınız.
a) Divan şiirinde kullanılan kalıplaşmış sözlere ……………………… denir
b) …………………………. …………………..Anadolu’daki ilk mutasavvıftır.
c)………………………………. Türk edebiyatında yazılmış ilk mesnevidir.
d) Divanü Lügati’t Türk adlı eseri ………………………………… yazmıştır.
e) Su Kasidesi’nin şairi divan şiirinin önemli ismi ………………………………’dir.

4. “Sakin ve rüzgârsız havalarda, bacalar üzerinden bir türlü savrulup dağılmayan dumanlar, birbiri üzerine nasıl birikirse, bu sesler de öylece göğün boşluğunda toplanıyor, kolay kolay dağılmıyordu.

Bu cümlede birbirine benzetilen iki şey aşağıdakilerden hangisidir?

A) Hava – Rüzgâr    B) Rüzgâr – duman    C) Hava – Ses   

D) Duman – Gök        E) Duman – Ses

5. Cevap istenen cümlelerin sonuna konacak işareti yazınız.                 

6.Aşağıdaki cümlelerin karşısına yargılar doğru ise “D” yanlış ise “Y” yazınız.

• Dini-tasavvufi halk şiirinin öncüsü Ahmet Yesevi’dir (   )
• Kesik maninin ilk dizesinin hece sayısı diğerlerinden eksiktir. (   ) 
• İslamiyet öncesi sözlü edebiyat döneminde şiir diliÖztürkçedir. (   ) 
• Ölen kişinin ardından yazılan şiire sav denir. (   )
• Divanü Lügati’t Türk, Türklere Arapça öğretmek amacıyla yazılmıştır. (   )

7. “Bu sabah en güzel elbiselerimi giydim, hemen dışarı çıktım. Sevinçle yürüdüm yollarda. “ cümlesindeki zarfları bulup türleriyle yazınız.

8. “İnsanlar eskiden birbirlerine daha nazik davranırlardı.” cümlesinin

ögelerini bulunuz.

9. Ögelerine ayırdığınız yukarıdaki cümleyi aşağıdaki ölçütlere göre inceleyiniz. 

a) Yapısına Göre:
b) Yüklemine Göre:
c) Anlamına Göre:
d) Öge Dizilişine Göre:

10. Aşağıdaki cümlelerdeki anlatım bozukluklarını düzeltiniz…
a) Senin ikna edici konuşman herkesin gönlüne su serpti.

b) Sınav esnasında kimse soru sormasın, kendisi yapsın.

11. Aşağıda verilen tiyatro terimlerini açıklayınız.

Suflör: 

Monolog: 

Kulis: 

Perde: 

Tirat:

12. “Dünyanın en büyük yüküdür aklı sende olmayanı ısrarla yüreğinde taşımak.”

Bu cümle ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?

A) İsim cümlesidir
B) Birleşik yapılıdır
C) Olumlu, devrik bir cümledir
D) Üstünlük belirteci kullanılmıştır
E) Bağlaç kullanılmıştır.

13. Hatıra türüyle aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Anı yazıları yaşanmakta olanı değil, yaşanmışı konu alır.
B) Anılarda gözlem esastır.
C)Anılar tarihi gerçeklerin öğrenilmesine katkı sağlar.
D) Edebiyatımızdaki ilk anı yazısı örnekleri Tanzimat Dönemi’nde verilmiştir.
E) Anılar kişisel bakış açısıyla kaleme alınmış olduklarından kesin ve bilimsel bir doğru gibi kabul edilemez ve nesnel bir belge niteliği taşımaz.

14. Aşağıdakilerden hangisi reklamlarda kullanılan ikna tekniklerinden biri değildir?

A) İhtiyaç algısı oluşturma
B) Mizah
C) İdeal değerler
D) Sınırlı seçeneklerden birine zorlama
E) Sıradan gösterme

15. Aşağıdakilerden hangisi makaleyi denemeden ayıran özelliktir?
A) Fikir ağırlıklı olmasıyla
B) Kanıta dayalı olmasıyla
C) Nesir şeklinde yazılmasıyla
D) Öğretici metin türü olmasıyla
E) Açıklama ve örnekleme tekniklerinin kullanılmasıyla

Efkan DOĞAN   

Uzman Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmeni   

• 10. SINIF TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI SORUMLULUK SINAVI                                                       
• 1. Aşağıdaki cümlelerde imlâ ve noktalama hataları vardır. Bu cümlelerin doğrusunu yazınız.

Yahya Kemal söz sanatlarını bir çalgıya benzeterek ;  “Önemli olan çalgı değil . çalgının nasıl kullanıldığıdır?” der. Yalnış mı, bu görüş.

Anadolu’nun Türkleşmesinde ve İslamlaşmasın​da büyük rol oynamıştır. 13. asırda başlamış ve uzun bir dönem birçok halk ve divan şairini etki​lemiştir. Bu düşünce zamanla ekolleşmiş ve kurumsallaşmıştır.

• 2. Yukarıdaki parçada bilgisi verilen düşünce sistemi aşağıdakilerden hangisidir?                     
• A) Tasavvuf B) Bektaşilik C) MüslümanlıkD) İnsan-ı kamil E) Vahdet-i vücut

---

• 3. Aşağıda verilen boşlukları uygun kavramlarla doldurunuz.
  * Orhun Abideleri * Miratül Memalik *meddah   *sufi   *hikmet

* Yesevilerde ilahi yerine ……………………..  kullanılmaktadır.

* Tasavvufla uğraşan kişiye …………………….. denir.

* …………………………………….. Türk edebiyatının yazılı ilk ürünüdür

* Bizde ilk seyahatname Seydi Ali Reis’in yazdığı …………………………………………’tir.

* Geleneksel Türk tiyatrosunun ürünleri arasında Karagöz, ……………………, ortaoyunu ve köy seyirlik oyunları yer alır.

• 4. Aşağıda birbiriyle ilişkili olan sözcükleri oklarla eşleştiriniz.

Türkü                               Kavuştak

Sagu                                 Atasözü

Sav                                    Ağıt

• 5. Aşağıdaki cümlelerde geçen sıfat tamlamasını ve fiilimisiyi çizip çeşidini yazınız.

Sırların sırrına ermek için sende anahtar vardır

Göğsünde sürgününü geri çağıran  bir damar vardır

   6. Bir konuda sunum yaparken nelere dikkat edilmelidir?

• 7. Türk destanlarından beş tanesinin ismini yazınız.

• 8. Aşağıdaki cümleyi yapısına, anlamına, yükleminin yerine ve türüne göre inceleyiniz.

“Necip Fazıl, kalemini milleti için kullanmış usta bir şairdir.”

Yapısına göre : 

Anlamına göre : 

Yüklemin Yerine göre : 

Yüklemin Türüne göre:

10. Geleneksel tiyatro ile modern tiyatroyu karşılaştırınız.

*

*

*

11. 5N1K’nın doğru açılımı aşağıdakilerden hangisidir? 

A) Ne-Nerede-Nasıl-Ne Zaman-Neden-Kim
B) Ne-Nerede-Nasıl-Neden-Niye-Kim
C) Ne-Niçin-Ne Zaman-Nerede-Neden-Kim
D) Ne Zaman-Nerede-Neyle-Ne-Nasıl-Kim
E) Ne Zaman-Nerede-Ne Şekilde-Niye-Niçin-Kiminle

12. Aşağıdaki tiplerden hangisi diğerlerinden farklı bir türün içinde yer almaktadır?

A) Karagöz
B) Hacivat
C) Pişekar
D) Tuzsuz Deli Bekir
E) Çelebi

13. Aşağıdaki sanatçılardan hangisi deneme türünde yetkin bir kalem sahibi değildir?

A) Cahit Sıtkı Tarancı
B) Nurullah Ataç
C) Suut Kemal Yetkin
D) Falih Rıfkı Atay
E) Cemil Meriç

14. 5N1K’nın doğru açılımı aşağıdakilerden hangisidir? 

A) Ne-Nerede-Nasıl-Ne Zaman-Neden-Kim
B) Ne-Nerede-Nasıl-Neden-Niye-Kim
C) Ne-Niçin-Ne Zaman-Nerede-Neden-Kim
D) Ne Zaman-Nerede-Neyle-Ne-Nasıl-Kim
E) Ne Zaman-Nerede-Ne Şekilde-Niye-Niçin-Kiminle

15. “15 Temmuz Demokrasi Zaferi ve Şehitleri” konusunda tercih ettiğiniz bir türde (şiir, kompozisyon vb.) bir yazı yazınız.

Efkan Doğan
Uzman Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmeni

---